چه چیزی منجر به تجزیه ابرقاره پانگه آ شد؟

نت واش: پژوهشگران می گویند سنگ های داغی که 400 میلیون سال پیش در مغولستان برآمدند، موجب تجزیه ابرقاره زمین شدند و جدایی این ابرقاره منجر به باز شدن اقیانوس مغول-اخوتسک شد که 115 میلیون سال به طول انجامید.

به گزارش نت واش به نقل از ایسنا، دوره زمین شناسی دوونین(Devonian) که حدودا ۴۱۹ تا ۳۵۹ میلیون سال پیش به طول انجامید، یک ستون گوشته ای(Mantle plume) را تجربه نمود که ظاهراً منجر به یک فعالیت زمین شناسی بزرگ شد.
ستون گوشته ای یا ستون جبه ای، ستون یا توده ای فرضی از سنگ های بسیار داغ موجود در گوشته زمین است که تا سطح زمین بالا آمده باشد. ستون های گوشته ای عامل ثانویه اتلاف حرارت از زمین به شمار می آیند.
جریان همرفتی موجب بالا آمدن ستون های تنه مانندی از سنگ های گرم گوشته در بعضی نقاط می شود که تحت عنوان ستون گوشته ای معروف شده اند. مفهوم ستون گوشته ای بیشتر جنبه فرضیه ای دارد، برای اینکه هیچگونه امکان برداشت و مشاهده مستقیم در این رابطه وجود ندارد. در همین رابطه تصور بر این است که ستون ها از بخش های قاعده گوشته بالا آمده و بعد از آنکه بصورت ستون های باریک از تمامی گوشته عبور می کنند، به قاعده سنگ کره دست می یابند.
سپس سنگ های گوشته در سست کره بصورت شعاعی پخش شده و در راستای های مختلف بصورت افقی حرکت می کنند. در عین حال یک حرکت خیلی آرام پایین رونده که در محل گوشته پخش است، موادی را که توسط ستون ها بالا رفته اند، جایگزین می کند.
هیچ مشاهده مستقیمی دال بر موجودیت ستون های گوشته ای وجود ندارد، اما نقاط خاصی در لیتوسفر وجود دارند که می توان آنها را به وجود ستون گوشته ای نسبت داد.
سرانجام، این رویداد منجر به شکستن پوسته قاره ای شد و اقیانوس مغول-اخوتسک(Mongol-Okhotsk) را باز کرد که بقایای آن قسمتی از مغولستان امروزی است.
مطالعه جدیدی که توسط تیمی از زمین شناسان از شورای تحقیقات ملی اسپانیا در مادرید، آکادمی علوم چین و چندین مؤسسه دیگر انجام شد، با هدف درک «چرخه ویلسون» و مکانیسم پشت سر شکسته شدن قاره ها انجام شد.
چرخه ویلسون مدلی است که باز و بسته شدن حوضه های اقیانوسی و فرورانش و واگرایی صفحات تکتونیکی را در طول سرهم شدن و جداسازی ابرقاره ها توصیف می کند.
بازسازی فروپاشی ابرقاره
گوشته زمین که قسمتی از زمین را که امروزه کشور مغولستان در آن قرار دارد، از هم پاشید، اقیانوسی را پدید آورد که حدود ۱۱۵ میلیون سال دوام آورد.
دنیل پاستور گالان، نویسنده مشترک این مطالعه و زمین شناس شورای ملی تحقیقات اسپانیا در مادرید توضیح داد که این فرآیندها آهسته و در مقیاس وسیع هستند که کمتر از یک اینچ در سال پیشرفت می کنند.
وی ادامه داد: این به ما درباره ی فرآیندهایی در زمین می گوید که درک آنها خیلی آسان نیست و همین طور دیدن آنها چندان آسان نیست.
حالا کارشناسان سناریوی حدودا دقیقی از چگونگی جدا شدن ابرقاره پانگه آ در ۲۵۰ میلیون سال پیش را بازسازی کرده اند.
پانگه آ یا پانژه نام ابرقاره عظیم دوران پیشاتاریخ است. این ابرقاره در فاصله بخش پایانی دوره دیرینه زیستی پالئوزوئیک و بخش آغازین میانه زیستی مزوزوئیک به وجود آمده است. نام پانگه آ برگرفته از ریشه یونانی واژه های «همه» و «زمین» است.
پژوهشگران با بررسی سنگ های آذرین شمال غربی مغولستان که قدمت آنها به دوره دوونین بازمی گردد، تاریخچه زمین شناسی و فرآیندهای در رابطه با کمربند کوه زایی آسیای مرکزی(CAOB) و باز شدن اقیانوس مغول-اوخوتسک را بررسی کردند.
بر طبق این مطالعه، ستون گوشته ای که شامل جریانی از سنگ های داغ و شناور است، تجزیه قاره ها را برانگیخت، لیتوسفر را تضعیف کرد و تشکیل اقیانوس مغول-اوخوتسک را در کمربند کوه زایی آسیای مرکزی تسهیل کرد.
مینگشوای ژو، استاد زمین شناسی و ژئوفیزیک در آکادمی علوم چین و نویسنده اصلی این مطالعه، اظهار داشت: ستون های گوشته ای به طور معمول در مرحله نخست «چرخه ویلسون»، یعنی تجزیه قاره ها و باز شدن اقیانوس ها مانند اقیانوس اطلس نقش دارند.
وی همین طور توضیح داد که گاهی اوقات این جدایی می تواند در مرکز یک قطعه جامد از قاره رخ دهد. با اینحال در این مورد، زمین شناسی به سبب توده ای که پوسته را از هم جدا می کند که قبلاً بوسیله برافزایش تشکیل شده بود، پیچیده تر بود.
ژو اظهار داشت: نقاط ضعیف بین ریزقاره های برافراشته، همراه با ستون گوشته ای احیانا به ایجاد اقیانوس کمک کرده است.
گالان توضیح داد که این اقیانوس در همان نقطه ای که باز شده، بسته شده است که یک الگوی رایج در چرخه زندگی اقیانوسی است.
وی اظهار داشت: یک چیز خوب این است که یک نقطه نسبتاً پایدار می باشد، بدین سبب میلیونها سال در یک مکان باقی می ماند. زمانی که قاره ها روی این کانون گوشته حرکت می کنند، این کانون سنگ های آذرین و یک شیمی مشخص را از خود بجای می گذارد. این به پژوهشگران کمک می نماید تا حرکت صفحه را در طول هزاران سال پیگیری کنند.
آسیا حالا دیگر ریزقاره های جدیدی را تجربه نمی کند، اما ایجاد اقیانوس مغول-اخوتسک احیانا مشابه کارهای زمین شناسی فعلی در دریای سرخ بوده است.
در آنجا، پوسته حدود یک سانتی متر در سال توسعه می یابد که بطور بالقوه منجر به ایجاد یک اقیانوس جدید در شرق آفریقا طی ده ها میلیون سال آینده می شود. با این وجود، معین نیست که نیروهای زمین شناسی دیگر ممکنست از ایجاد کامل این اقیانوس جدید جلوگیری نمایند یا نه.
این مطالعه در مجله Geophysical Research Letter انتشار یافته است.

منبع: netwash.ir

1403/04/17

13:04:18

5.0 / 5

320

تگهای خبر: برق , سفر

این پست نت واش را می پسندید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب نت واش

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۴ بعلاوه ۴