کشف اعجاب انگیز هابل در رابطه با ستاره ای که ۴۰ سال پیش منفجر شد

به گزارش نت واش، «تلسکوپ فضایی هابل» باردیگر از یک منظومه ستاره ای فوق العاده داغ بازدید کرده و به کشف جالبی دست یافته است.

به گزارش نت واش به نقل از ایسنا، اگر می توانستیم از بالا به ساختار مارپیچی باشکوه کهکشان راه شیری نگاه نماییم و میلیونها سال را در ثانیه ها جای دهیم، انفجارهای کوتاهی از نور را می دیدیم که مانند فلاش های چندین دوربین در یک استادیوم از بین می روند.
به نقل از وبسایت رسمی تلسکوپ فضایی هابل، این انفجارها «نواختر»(Novae) نام دارند که طی آن یک ستاره سوخته کوتوله سفید، گاز همراه غول سرخ رنگ متورم درحال گردش را می بلعد. یکی از عجیب ترین نمونه های این رویداد در سال ۱۹۷۵ رخ داد و در آن زمان یک نواختر به نام «HM Sagittae» تا ۲۵۰ برابر روشن تر شد. باآنکه HM Sagittae هیچگاه مانند سایر نواخترها محو نشد اما روشنایی خویش را برای چندین دهه حفظ نموده است. جدید ترین مشاهدات هابل نشان می دهند که این منظومه گرم تر شده اما به صورت متناقضی کمی محو شده است.
ستاره شناسان از داده های جدید تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ «رصدخانه استراتوسفری ستاره شناسی فروسرخ» یا «سوفیا»(SOFIA) و همینطور داده های آرشیوشده مأموریت های دیگر، برای بازنگری یکی از عجیب ترین منظومه های ستاره ای دوتایی در کهکشان راه شیری بهره برده اند. این کار ۴۰ سال بعد از انفجار آن به صورت یک نواختر درخشان و دارای عمر طولانی انجام گرفته است. نواختر یک ستاره است که به صورت ناگهانی درخشندگی خویش را بشدت بالا می برد و سپس معمولاً در عرض چند ماه یا چند سال به تاریکی سابق خود بازمی گردد و محو می شود.
بین آوریل و سپتامبر ۱۹۷۵، منظومه دوتاییHM Sagittae تا ۲۵۰ برابر روشن تر شد. مبحث غیرعادی تر این بود که مانند همتایان خود به سرعت محو نشده و درخشندگی خویش را برای دهه ها حفظ نموده است. مشاهدات اخیر نشان می دهند که گرمای منظومه افزایش پیدا کرده اما کمی هم محو شده است.
نواختر HM Sagittae نوع خاصی از ستاره های هم زیست است که در آن یک کوتوله سفید و یک ستاره همراه غول پیکر پف کرده و غبارآلود در یک مدار غیرعادی به دور یکدیگر قرار دارند و کوتوله سفید، گازی را که از ستاره غول پیکر جاری می شود می بلعد. این گاز یک قرص داغ و شعله ور را در اطراف کوتوله سفید تشکیل می دهد که به صورت غیر قابل پیشبینی می تواند تحت یک انفجار گرماهسته ای قرار بگیرد چونکه ریزش هیدروژن از ستاره غول پیکر روی سطح متراکم تر می شود تا وقتی که به نقطه اوج برسد. این آتش بازی بین ستاره های همراه با عرضه اطلاعاتی در رابطه با فیزیک و پویایی تکامل ستاره ها در منظومه های دوتایی، ستاره شناسان را مجذوب خود می کند.
«راوی سانکریت»(Ravi Sankrit) از «مؤسسه علمی تلسکوپ فضایی»(STScI) در بالتیمور اظهار داشت: HM Sagittae در سال ۱۹۷۵ از یک ستاره غیر قابل توصیف به چیزی تبدیل شد که همه ستاره شناسان به آن نگاه می کردند و در نقطه ای از این موج، فعالیت ها کند شدند.
در سال ۲۰۲۱، «استیون گلدمن»(Steven Goldman) از مؤسسه علمی تلسکوپ فضایی به همراه سانکریت و همکارانش از تجهیزات تلسکوپ فضایی هابل و سوفیا استفاده کردند تا ببینند طی ۳۰ سال قبل چه چیزی در رابطه با HM Sagittae در طول موج های نور از فروسرخ تا فرابنفش تغییر یافته است.
داده های فرابنفش سال ۲۰۲۱ هابل، یک خط انتشار قوی از منیزیم بسیار یونیزه شده را نشان داد که در طیف های منتشرشده پیشین از سال ۱۹۹۰ وجود نداشت. حضور این خط انتشار نشان داده است که دمای تخمینی کوتوله سفید و قرص برافزایشی، از کمتر از ۴۰۰ هزار درجه فارنهایت در سال ۱۹۸۹ به بیشتر از ۴۵۰ هزار درجه فارنهایت هم اکنون رسیده است. خط منیزیم بسیار یونیزه شده، یکی از موارد گوناگونی است که در طیف فرابنفش مشاهده شده است. این موارد به همراه یکدیگر تحلیل و بررسی انرژی منظومه و چگونگی تغییر آنرا در سه دهه اخیر نشان می دهند.
با داده های تلسکوپ سوفیا که در سال ۲۰۲۲ بازنشسته شد، پژوهشگران توانستند آب، گاز و گرد و غبار جریان یافته را در داخل و اطراف منظومه تشخیص دهند. داده های طیف فروسرخ نشان می دهند ستاره غول پیکر که مقادیر زیادی غبار تولید می کند، تنها در عرض چند سال بعد از انفجار به رفتار عادی خود بازگشته اما در سالهای اخیر کم نور شده است. این یک معمای دیگر است که باید توضیح داده شود.
ستاره شناسان با تلسکوپ سوفیا توانستند آب را با سرعت حدود ۱۸ مایل در ثانیه ببینند که به گمان آنها سرعت قرص برافزایشی سوزان در اطراف کوتوله سفید است. محدوده پل گازی که ستاره غول پیکر را به کوتوله سفید متصل می کند، هم اکنون باید حدود دو میلیارد مایل باشد.
این گروه پژوهشی با «انجمن رصدگران ستاره متغیر آمریکا»(AAVSO) هم کار کرده اند تا با ستاره شناسان آماتور از سراسر دنیا همکاری داشته باشند که نگاه تلسکوپ را روی HM Sge حفظ می کنند. نظارت مداوم آنها تغییراتی را نشان داده است که از ۴۰ سال پیش تابحال مشاهده نشده اند.
گلدمن اظهار داشت: ستاره های هم زیست مانند HM Sge در کهکشان ما نادر هستند و مشاهده یک انفجار شبیه نواختر حتی نادرتر است. این رویداد منحصربه فرد دهه هاست که یک گنجینه برای اخترفیزیک دانان به حساب می آید.
این پژوهش در «The Astrophysical Journal» به چاپ رسید.

1403/03/24

13:57:54

5.0 / 5

376

تگهای خبر: آب , تولید , سایت , سفر

این پست نت واش را می پسندید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب نت واش

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۴ بعلاوه ۴